ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ
ΜΑΪΟΣ 2024
Αγαπητοί φίλοι του ΙΜΕΘΑ,
Με χαρά σας προσκαλούμε στο 12ο Πανελλήνιο Συνέδριο του ΙΜΕΘΑ το οποίο θα πραγματοποιηθεί στην όμορφη πόλη του Βόλου – στο Ξενοδοχείο DOMOTEL XENIA, 17-19 Οκτωβρίου 2024. Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, βασικός μας στόχος είναι να φέρουμε κοντά ιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων που ασχολούνται με την πρόληψη και αντιμετώπιση θρομβοεμβολικών νοσημάτων και των διαταραχών της πήξης υπό τη μορφή διαδραστικών συζητήσεων.
Στα πλαίσια του 12ου Πανελληνίου Συνεδρίου και παράλληλα με τις εργασίες του, το ΙΜΕΘΑ διοργανώνει το 2ο Κλινικό Φροντιστήριο για τη Θρόμβωση και την Αντιθρομβωτική αγωγή για τους Ιατρούς τους Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας.
Το Σάββατο 19 Οκτωβρίου προσκαλούμε τους Ιατρούς της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας σε ένα εντατικό φροντιστήριο για την ορθολογική χρήση των αντιθρομβωτικών φαρμάκων στη στεφανιαία νόσο, την κολπική μαρμαρυγή, τα ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια, την περιφερική αγγειακή νόσο και την φλεβική θρομβοεμβολική νόσο, καθώς επίσης και τη διαχείριση αυτών κατά την περιεπεμβατική περίοδο.
Σύντομα θα ανακοινωθεί το αναλυτικό πρόγραμμα του συνεδρίου και προσβλέπουμε στην παρουσία σας και την ενεργό συμμετοχή σας.
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το 12ο Πανελλήνιο Συνέδριο Θρόμβωσης – Αντιθρομβωτικής Αγωγής μπορείτε να βρείτε εδώ
Παρακολουθήσαμε στις 23 Μαΐου το ιδιαίτερα ενδιαφέρον 9ο Διαδικτυακό Σεμινάριο των Webinars 2023-2024, με τίτλο «O εφιάλτης της ατυχούς περιεπεμβατικής διαχείρισης. Περιπτώσεις ασθενών». Τη συζήτηση συντόνισε η κα Ε. Αρναούτογλου Καθηγήτρια Αναισθησιολογίας, Διευθύντρια Αναισθησιολογικής Κλινικής, Πανεπιστημιακού ΓΝ Λάρισας. Οι κλινικές περιπτώσεις παρουσιάστηκαν από την κα Φ. Ντάνου, Διευθύντρια Αναισθησιολογικού Τμήματος, ΓΝ «ΕΡΡΙΚΟΣ ΝΤΥΝΑΝ», την κα Π. Στρατηγοπούλου Διευθύντρια ΕΣΥ, Αναισθησιολογικό Τμήμα, ΓΝ «ΛΑΪΚΟ», την κα Ε. Κοράκη Αναισθησιολόγο, Αν. Συντονίστρια Διευθύντρια Αναισθησιολογικού Τμήματος-Ιατρείου Πόνου και Παρηγορικής Φροντίδας, ΓΝΘ “Γ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ” και την κα Ε. Σταυροπούλου, Αναισθησιολόγο, Διευθύντρια ΕΣΥ, ΓΝΑ ΚΑΤ.
Αναμένουμε στις 13 Ιουνίου 2024 (17,00-18,00) το πολύ ενδιαφέρον 10ο Διαδικτυακό Σεμινάριο των Webinars 2023-2024, με τίτλο «Κληρονομική και επίκτητη θρομβοφιλία. Όλα όσα πρέπει να ξέρουμε. Συζήτηση με τους ειδικούς». Σε μία άκρως ενδιαφέρουσα συζήτηση που θα συντονίζει η Αιματολόγος και μέλος του ΙΜΕΘΑ κα Ε. Λευκού θα αναπτυχθούν οι σημαντικότερες πτυχές του ζητήματος από τους κ. Γρηγόρη Γεροτζιάφα, Καθηγητή Αιματολογίας-Αιμόστασης, Τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου Pierre et Marie Curie, Παρίσι, και την κα Δ. Αδαμίδου Αιματολόγο Επιμελήτρια Α ́ Ε.Σ.Υ., Ν.Υ. Αιμοδοσίας, Γ.Ν. «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ», Θεσσαλονίκη.
Μπορείτε να εγγραφείτε στο διαδικτυακό σεμινάριο μέσω του ακόλουθου link: https://us06web.zoom.us/webinar/register/WN_5QmvCSS_RdujajnQlv7hXw
Στο ενημερωτικό δελτίο του ΙΜΕΘΑ, συνοψίζονται όπως κάθε μήνα οι σημαντικότερες μελέτες και στον τομέα της θρόμβωσης και της αντιθρομβωτικής αγωγής.
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ-ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΣΦΑΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΩΝ
Σε ασθενείς με ενδοεγκεφαλική αιμορραγία υπό αναστολέα του παράγοντα Xa η χορήγηση andexanet οδήγησε σε μικρότερη επέκταση του αιματώματος σε σχέση με τη συνήθη φροντίδα, αλλά συσχετίστηκε με θρομβωτικά επεισόδια, συμπεριλαμβανομένου του ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου.
(Andexanet for Factor Xa Inhibitor–Associated Acute Intracerebral Hemorrhage | New England Journal of Medicine (nejm.org) https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa2313040 )
Σε αυτήν τη μελέτη, τυχαιοποιήθηκαν σε αναλογία 1:1 530 ασθενείς που είχαν λάβει αναστολείς του παράγοντα Xa εντός 15 ωρών πριν από οξεία ενδοεγκεφαλική αιμορραγία. Συγκεκριμένα, 263 ασθενείς έλαβαν andexanet και 267 ασθενείς τη συνήθη φροντίδα. Τα πρωτεύοντα καταληκτικά σημεία ήταν η αιμοστατική αποτελεσματικότητα, (που ορίζεται από την επέκταση του όγκου του αιματώματος ≤35% στις 12 ώρες μετά την έναρξη), η αύξηση της βαθμολογίας στην κλίμακα βαρύτητας εγκεφαλικών NIHSS μικρότερη από 7 βαθμούς στις 12 ώρες, και καμία λήψη θεραπείας διάσωσης μεταξύ 3 και 12 ωρών. Τα καταληκτικά σημεία ασφάλειας ήταν τα θρομβωτικά επεισόδια και ο θάνατος. Από τους ασθενείς που έλαβαν τη συνήθη φροντίδα, το 85,5% έλαβε σύμπλεγμα παραγόντων πήξης. Αιμοστατική αποτελεσματικότητα επιτεύχθηκε σε 150 από τους 224 ασθενείς (67,0%) που έλαβαν andexanet και σε 121 από τους 228 (53,1%) που έλαβαν τη συνήθη φροντίδα (adjusted difference: 13,4 ποσοστιαίες μονάδες, 95% CI: 4,6-22,2, P=0,003). Θρομβωτικά επεισόδια παρατηρήθηκαν σε 27 από τους 263 ασθενείς (10,3%) που έλαβαν andexanet και σε 15 από τους 267 (5,6%) που έλαβαν συνήθη φροντίδα (difference: 4,6 ποσοστιαίες μονάδες, 95% CI: 0,1- 9,2, Ρ=0.048) μεταξύ των οποίων ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο σε 17 ασθενείς (6,5%) και 4 ασθενείς (1,5%), αντίστοιχα. Δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές διαφορές μεταξύ των ομάδων στη βαθμολογία της τροποποιημένης κλίμακας Rankin ή στο θάνατο εντός 30 ημερών. Συμπερασματικά, μεταξύ των ασθενών με ενδοεγκεφαλική αιμορραγία που ελάμβαναν αναστολείς του παράγοντα Xa, το andexanet οδήγησε σε μικρότερη επέκταση του αιματώματος σε σχέση με τη συνήθη φροντίδα, αλλά συσχετίστηκε με θρομβωτικά επεισόδια, συμπεριλαμβανομένου του ισχαιμικού αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου.
Η συνήθης μετεγχειρητική αντιπηκτική αγωγή μετά από πρωτογενή διαδερμική στεφανιαία παρέμβαση είναι ασφαλής, αλλά δεν μειώνει τα ισχαιμικά επεισόδια εντός 30 ημερών: Μελέτη RIGHT.
(Postprocedural Anticoagulation After Primary Percutaneous Coronary Intervention for ST-Segment–Elevation Myocardial Infarction: A Multicenter, Randomized, Double-Blind Trial | Circulation (ahajournals.org) https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/CIRCULATIONAHA.123.067079 )
Στη μελέτη RIGHT μια πολυκεντρική, τυχαιοποιημένη, διπλή-τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο, μελέτη ανωτερότητας από 53 κέντρα της Κίνας συμμετείχαν 2.989 ασθενείς με οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου και ανάσπαση του διαστήματος ST, που υποβλήθηκαν σε πρωτογενή διαδερμική αγγειοπλαστική. Μεταξύ 10 Ιανουαρίου 2019 και 18 Σεπτεμβρίου 2021, τυχαιοποιήθηκαν να λάβουν χαμηλή δόση αντιπηκτικής αγωγής μετεγχειρητικά (Postprocedural anticoagulation-PPA) ή εικονικό φάρμακο για τουλάχιστον 48 ώρες. Πριν από την έναρξη της μελέτης, κάθε κέντρο επέλεξε 1 από τα 3 δοσολογικά σχήματα (40 mg ενοξαπαρίνης ημερησίως υποδορίως, 10 U/kg/h μη κλασματοποιημένης ηπαρίνης ενδοφλεβίως, με προσαρμογή ώστε να διατηρούν ενεργοποιημένο χρόνο ενεργοποιημένης μερικής θρομβοπλαστίνης 150-220 δευτερολέπτων ή 0,2 mg/kg/h μπιβαλιρουδίνης ενδοφλεβίως). Η πρωτογενής έκβαση αποτελεσματικότητας ήταν η μείωση του θανάτου από όλες τις αιτίες, του μη θανατηφόρου οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου, του μη θανατηφόρου εγκεφαλικού επεισοδίου, της θρόμβωσης του stent ή της επείγουσας επαναγγείωσης (οποιουδήποτε αγγείου) εντός 30 ημερών. Η βασική δευτερογενής έκβαση ήταν να αξιολογηθεί η επίδραση κάθε αντιπηκτικού σχήματος (ενοξαπαρίνη, μη κλασματοποιημένη ηπαρίνη ή μπιβαλιρουδίνη) στο πρωτεύον καταληκτικό σημείο αποτελεσματικότητας. Το πρωτεύον καταληκτικό σημείο ασφάλειας ήταν η αιμορραγία βαθμού 3-5 με βάση το Bleeding Academic Research Consortium στις 30 ημέρες. Το κύριο καταληκτικό σημείο αποτελεσματικότητας εμφανίστηκε σε 37 ασθενείς (2,5%) τόσο στην ομάδα PPA όσο και στην ομάδα εικονικού φαρμάκου (HR: 1,00 95% CI: 0,63-1,57). Η συχνότητα εμφάνισης αιμορραγίας βαθμού 3- 5 με βάση το Bleeding Academic Research Consortium δεν διέφερε μεταξύ των ομάδων PPA και εικονικού φαρμάκου (8 [0,5%] έναντι 11 [0,7%] ασθενών, HR: 0,74 [95% CI: 0,30- 1,83]). Συμπερασματικά, η συνήθης μετεγχειρητική αντιπηκτική αγωγή μετά από πρωτογενή διαδερμική στεφανιαία παρέμβαση ήταν ασφαλής, αλλά δεν μείωσε τα ισχαιμικά επεισόδια εντός 30 ημερών.
Σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή υπό αμιωδαρόνη σε συνδυασμό με apixaban ή βαρφαρίνη, τα μείζονα αιμορραγικά και θρομβοεμβολικά επεισόδια ήταν σπάνια και χωρίς σημαντική διαφορά μεταξύ των υποομάδων θεραπείας: Μελέτη Σουηδικών μητρώων υγείας.
(Major bleeding in patients with atrial fibrillation treated with apixaban versus warfarin in combination with amiodarone: nationwide cohort study | Open Heart (bmj.com) https://openheart.bmj.com/content/11/1/e002555 )
Σε αυτήν την αναδρομική μελέτη παρατήρησης από Σουηδικά μητρώα υγείας συμμετείχαν αρχικά 12.103 ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή με ταυτόχρονη χρήση αμιωδαρόνης και βαρφαρίνης ή apixaban μεταξύ 1ης Ιουνίου 2013 και 31ης Δεκεμβρίου 2018. Μετά από αντιστοίχιση των χαρακτηριστικών των ασθενών εν τέλει συμπεριλήφθηκαν 8.686 ασθενείς στην τελική ανάλυση. Η κύρια έκβαση ήταν η μείζονα αιμορραγία που οδήγησε σε νοσηλεία με βάση τους κωδικούς της Διεθνούς Ταξινόμησης των Νόσων (ICD)-10. Οι δευτερογενείς εκβάσεις περιελάμβαναν: ενδοκράνια αιμορραγία, αιμορραγία πεπτικού και άλλη αιμορραγία. Επίσης διερευνήθηκαν το ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο/ συστηματική εμβολή και θνησιμότητα από όλες τις αιτίες/καρδιαγγειακά συμβάντα. Τα ποσοστά μείζονος αιμορραγίας ήταν παρόμοια στην κοόρτη του apixaban (4,3/100 ασθενο-έτη) και της βαρφαρίνης (4,5/100 ασθενο-έτη) (HR: 1,03, 95% CI: 0,76 έως 1,39) κατά τη διάρκεια της διάμεσης παρακολούθησης των 4,4 μηνών. Παρόμοια ευρήματα παρατηρήθηκαν στις δευτερογενείς εκβάσεις, (συμπεριλαμβανομένης της αιμορραγίας πεπτικού και άλλων αιμορραγιών) και στις διερευνητικές εκβάσεις (συμπεριλαμβανομένου του ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου/συστηματικής εμβολής και της θνησιμότητας από όλες τις αιτίες/καρδιαγγειαά συμβάντα). Συμπερασματικά, μεταξύ των ασθενών με κολπική μαρμαρυγή που έλαβαν αμιωδαρόνη σε συνδυασμό με apixaban ή βαρφαρίνη, τα μείζονα αιμορραγικά και θρομβοεμβολικά επεισόδια ήταν σπάνια και χωρίς σημαντική διαφορά μεταξύ των ομάδων θεραπείας.
Μονοθεραπεία τικαγκρελόρης ή κλοπιδογρέλης έναντι διπλής αντιαιμοπεταλιακής αγωγής μετά από διαδερμική στεφανιαία παρέμβαση. Μια συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση σε επίπεδο ασθενών
(Ticagrelor or Clopidogrel Monotherapy vs Dual Antiplatelet Therapy After Percutaneous Coronary Intervention: A Systematic Review and Patient-Level Meta-Analysis | Clinical Pharmacy and Pharmacology | JAMA Cardiology | JAMA Network https://jamanetwork.com/journals/jamacardiology/article-abstract/2816711 )
Σε αυτήν την μετα-ανάλυση συμπεριλήφθηκαν εξατομικευμένα δεδομένα ασθενών από 6 τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες που συνέκριναν τη μονοθεραπεία με αναστολέα P2Y12 με διπλή αντιαιμοπεταλιακή αγωγή (dual antiplatelet therapy-DAPT) σε καθορισμένα καταληκτικά σημεία, σε 25.960 ασθενείς χωρίς ένδειξη για από του στόματος αντιπηκτική αγωγή που υποβλήθηκαν σε διαδερμική στεφανιογραφία (percutaneous coronary intervention- PCI). Τελικά, 24.394 ασθενείς διατηρήθηκαν στην ανάλυση ανά πρωτόκολλο (12.403 ασθενείς που έλαβαν DAPT, 8.292 ασθενείς που έλαβαν μονοθεραπεία τικαγρελόρης, 3.654 ασθενείς που έλαβαν μονοθεραπεία με κλοπιδογρέλη, 45 ασθενείς που έλαβαν μονοθεραπεία με πρασουγρέλη). Οι μελέτες μονοθεραπείας τικαγκρελόρης διεξήχθησαν στην Ασία, την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική ενώ όλες οι μελέτες μονοθεραπείας με κλοπιδογρέλη διεξήχθησαν στην Ασία. Η τικαγκρελόρη δεν ήταν κατώτερη της DAPT για το πρωτεύον καταληκτικό σημείο (HR: 0,89, 95% CI: 0,74-1,06, P για μη κατωτερότητα = 0,004), αλλά η κλοπιδογρέλη δεν ήταν μη κατώτερη (HR: 1,37 95% CI: 1,01-1,87 P για μη κατωτερότητα > 0,99), ενώ σχετίστηκε με μη καρδιαγγειακό θάνατο. Ο κίνδυνος μείζονος αιμορραγίας ήταν χαμηλότερος και με τη μονοθεραπεία με τικαγκρελόρη (HR: 0,47, 95% CI: 0,36-0,62 P<0,001) και με τη μονοθεραπεία με κλοπιδογρέλη (HR: 0,49, 95% CI: 0,30-0,81, Ρ=0,006 Pinteraction =0,88) σε σύγκριση με τη DAPT. Τα NACE συμβάντα (net adverse clinical events-NACE, συμπεριλαμβανομένου του πρωτογενούς καταληκτικού σημείου και της μείζονος αιμορραγίας) ήταν χαμηλότερα με την τικαγκρελόρη (HR: 0,74, 95% CI:0,64-0,86, P<0,001), αλλά όχι με μονοθεραπεία με κλοπιδογρέλη (HR: 1,00, 95% CI: 0,78-1,28, Ρ = 0,99 P interaction =0,04) σε σύγκριση με τη DAPT. Διαπιστώθηκε ότι η μονοθεραπεία με τικαγρελόρη δεν ήταν κατώτερη από την DAPT όσον αφορά το θάνατο από όλες τις αιτίες, το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου ή το ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και ήταν ανώτερη όσον αφορά τη μείζονα αιμορραγία και τα NACE συμβάντα. Η μονοθεραπεία με κλοπιδογρέλη συσχετίστηκε ομοίως με μειωμένη μείζονα αιμορραγία, ωστόσο δεν αναδείχθηκε κατώτερη της DAPT όσον αφορά το θάνατο από όλες τις αιτίες, το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου ή το ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, κυρίως λόγω των αποτελεσμάτων μίας μελέτης με ασθενείς από την Ανατολική Ασία και του αυξημένου κινδύνου θνησιμότητας μη καρδιαγγειακής αιτιολογίας.
ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ
Μιλτιάδης Ματσάγκας
Καθηγητής Αγγειοχειρουργικής
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Πρόεδρος Ι.Μ.Ε.Θ.Α.
Δημήτριος Σαγρής
Παθολόγος
Επιμελητής Β’ Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής
Πανεπιστημιακό ΓΝ Λάρισας
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ
Αναστασία Καραγιαννάκη, MD, MSc
Υποψήφια Διδάκτωρ, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Θεσσαλίας