ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ
ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2024
Αγαπητοί φίλοι του ΙΜΕΘΑ,
Ξεκινά σύντομα ο καθιερωμένος και πολύ πετυχημένος κύκλος εκπαιδευτικών σεμιναρίων «Excellence in Thrombosis» Webinars 2024-2025, που έχει ως στόχο την εμβάθυνση σε σημαντικές πτυχές της αντιθρομβωτικής αγωγής και θρόμβωσης, ο οποίος αφορά πληθώρα ιατρικών ειδικοτήτων που διαχειρίζονται τους εν λόγω ασθενείς.
Το πρώτο webinar του ακαδημαϊκού έτους 2024-2025, θα πραγματοποιηθεί στις 11 Δεκεμβρίου 2024 με θέμα «Τεχνητή Νοημοσύνη και Θρόμβωση: Ατενίζοντας το μέλλον», υπό την αιγίδα της Ελληνικής Αναισθησιολογικής Εταιρίας. Οι βασικές αρχές της τεχνητής νοημοσύνης θα αναπτυχθούν από την κα Μεταξία Μπαρέκα, Επικ. Καθηγήτρια Αναισθησιολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, ενώ από την Αναισθησιολόγο και μέλος του ΔΣ του ΙΜΕΘΑ, κα Μαρία Νταλούκα, θα συζητηθεί το πώς η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διαστρωμάτωση κινδύνου φλεβικής θρομβοεμβολικής νόσου.
Ο Επικ. Καθηγητής Αγγειοχειρουργικής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου, Νικόλαος Ρούσσας θα αναπτύξει τις πτυχές της τεχνητής νοημοσύνης που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διάγνωση και τη θεραπεία της φλεβικής θρομβοεμβολικής νόσου, ενώ τέλος οι περιορισμοί αυτής θα αναπτυχθούν από την Αναισθησιολόγο Μ. Νταλούκα. Τη συζήτηση συντονίζει η Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κα Ελένη Αρναούτογλου.
Προεγγραφείτε στο ανωτέρω webinar μέσω του συνδέσμου:
https://us06web.zoom.us/webinar/register/WN_FUUWo4DmS2qvarPOhDzW-A
Επίσης τον μήνα Δεκέμβριο θα πραγματοποιηθεί και το δεύτερο σεμινάριο του Excellence in Thrombosis 2024-2025 στις 19 Δεκεμβρίου 2024 με θέμα «Ασυνήθιστα Θρομβωτικά Συμβάντα: Σπλαχνική Θρόμβωση». Σε αυτό το εκπαιδευτικό σεμινάριο θα αναπτυχθούν οι βασικές αρχές αιμόστασης και θρόμβωσης από την κα Δέσποινα Πανταζή, Xημικό του Εργαστηριού Βιοχημείας και Κλινικής Χημείας του τμήματος Χημείας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και μέλος του ΔΣ του ΙΜΕΘΑ ενώ η κα Κοτσιαύτη Αγγελική, Επιμελήτρια Αιματολογίας θα αναλύσει τα βήματα της διερεύνησης και αντιμετώπισης ασθενών με σπλαχνική θρόμβωση. Η ορθή εργαστηριακή προσέγγιση στη διερεύνηση των διαταραχών πήξης σε τυχαίο έλεγχο θα αναπτυχθεί από την Αιματολόγο κα Λαζαρίδου Ανδριάνα, ενώ ο Παθολόγος-Ογκολόγος κος Νικόλαος Τσουκαλάς θα αναπτύξει κλινικές περιπτώσεις ασθενών με σπλαχνική θρόμβωση σε με νεοπλασία. Τη συζήτηση συντονίζουν η κα Δέσποινα Πανταζή και η κα Ελισάβετ Γρουζή, Αιματολόγος, Διευθύντρια της Νοσοκομειακής Υπηρεσίας Αιμοδοσίας του ΓΑΟΝΑ «ΑΓ. ΣΑΒΒΑΣ».
Το αναλυτικό πρόγραμμα των διαδικτυακών εκπαιδευτικών σεμιναρίων για το 2024-2025 καθώς και μαγνητοσκοπημένα webinar των προηγούμενων ετών είναι διαθέσιμα ΕΔΩ.
Στο ενημερωτικό δελτίο του ΙΜΕΘΑ, συνοψίζονται όπως κάθε μήνα οι σημαντικότερες μελέτες και στον τομέα της θρόμβωσης και της αντιθρομβωτικής αγωγής.
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ-ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΣΦΑΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΩΝ
Ενδείξεις για καλύτερη πρόγνωση ασθενών που έχουν υποστεί οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου με εντατική μείωση της non-HDL χοληστερόλης: το μητρώο SWEDEHEART. (Intensive early and sustained lowering of non–high-density lipoprotein cholesterol after myocardial infarction and prognosis: the SWEDEHEART registry
https://academic.oup.com/eurheartj/article/45/39/4204/7744248 )
Στο μητρώο SWEDEHEART, συμμετείχαν 56.262 ασθενείς με οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Οι εκβάσεις περιελάμβαναν το συνδυαστικό καταληκτικό σημείο του μείζονος ανεπιθύμητου καρδιαγγειακού συμβάντος (MACE: θάνατος, οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου και ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο), τον θάνατο και το μη θανατηφόρο οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Η non-HDL χοληστερόλη καταγράφηκε κατά την εισαγωγή, στους 2 μήνες και στο 1 έτος με στόχο ≤ 85mg/dl. Κατά τη διάρκεια διάμεσης παρακολούθησης 5,4 ετών, 9.549 ασθενείς παρουσίασαν MACE, 5.427 ασθενείς πέθαναν και 3.946 παρουσίασαν μη θανατηφόρο οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Ο λόγος του σχετικού στιγμιαίου κινδύνου (Hazard Ratio, HR) για την εμφάνιση MACE στο χαμηλότερο έναντι του υψηλότερου τεταρτημορίου της επιτευχθείσας non-HDL χοληστερόλης σε 1 έτος ήταν 0,76 [95% CI: 0,71–0,81]. Ο σχετικός κίνδυνος παρέμεινε σταθερός και κατά την αξιολόγηση των επιπέδων non-HDL χοληστερόλης στους 2 μήνες (HR: 0,80, 95% CI: 0,68–0,92). Παρόμοια αποτελέσματα παρατηρήθηκαν για όλες τις εκβάσεις. Οι ασθενείς που πέτυχαν νωρίς και διατήρησαν τους στόχους της non-HDL είχαν τον χαμηλότερο κίνδυνο εκδήλωσης καταληκτικών σημείων (HR: 0,80 95% CI: 0,74-0,86). H επίτευξη χαμηλών τιμών non-HDL χοληστερόλης και η διατήρηση αυτών εντός 2 μηνών και στο 1 έτος συσχετίστηκαν με καλύτερη έκβαση σε ασθενείς με πρόσφατο οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Τα ανωτέρω ευρήματα έρχονται σε αντίθεση με τη σταδιακή μείωση της χοληστερόλης μετά από οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου, η οποία αναπόφευκτα έχει ως αποτέλεσμα την καθυστέρηση της επίτευξης του στόχου και επομένως την πιθανή βλάβη.
Παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη πνευμονικής υπέρτασης στα πλαίσια χρόνιας θρομβοεμβολικής νόσου μετά από πνευμονική εμβολή: Το μητρώο COMMAND VTE-2. (Incidence of Chronic Thromboembolic Pulmonary Hypertension After Pulmonary Embolism in the Era of Direct Oral Anticoagulants: From the COMMAND VTE Registry‐2
https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/JAHA.124.035997 )
Στο Ιαπωνικό μητρώο COMMAND VTE-2, συμμετείχαν 5.197 ασθενείς από 31 κέντρα, εκ των οποίων οι 2.787 διαγνώστηκαν με οξεία πνευμονική εμβολή. Μετά από μια διάμεση παρακολούθηση 747 ημερών, εντοπίστηκαν 48 περιπτώσεις πνευμονικής υπέρτασης στα πλαίσια χρόνιας θρομβοεμβολικής νόσου (Chronic Τhromboembolic Pulmonary Ηypertension- CTEPH) και η επίπτωση αυτής στα 3 έτη ήταν 2,3%. Ανεξάρτητοι παράγοντες κινδύνου για την ανίχνευση της CTEPH ήταν: το γυναικείο φύλο (HR: 2,09 [95% CI: 1,05–4,14]), το μεγαλύτερο διάστημα από την έναρξη των συμπτωμάτων έως τη διάγνωση της πνευμονικής εμβολής (για κάθε 1 ημέρα, HR: 1,04 [ 95% CI: 1,01–1,07]), η υποξυγοναιμία κατά τη διάγνωση (HR: 2,52 [95% CI: 1,26–5,04]), το φορτίο της δεξιάς καρδιάς (HR: 9,28 [95% CI: 3,19–27,00]), η χαμηλή τιμή Δ-διμερών (για κάθε 1 μg/mL, HR: 0,96 [95% CI: 0,92–0,99]) και η πνευμονική εμβολή χωρίς σαφή αιτιολογία (HR: 2,77 95% [CI: 1,22–6,30]). Συμπερασματικά, στην εποχή των άμεσων από του στόματος αντιπηκτικών, η επίπτωση της πνευμονικής υπέρτασης στα πλαίσια χρόνιας θρομβοεμβολικής νόσου μετά από οξεία πνευμονική εμβολή ήταν 2,3% στα 3 έτη, ενώ παράγοντες οι οποίοι συσχετίστηκαν με την εμφάνιση της ήταν το θήλυ φύλο, ο χρόνος από την έναρξη των συμπτωμάτων έως τη διάγνωση της πνευμονικής εμβολής, η υποξυγοναιμία, το φορτίο της δεξιάς κοιλίας και η πνευμονική εμβολή χωρίς σαφή αιτιολογία συσχετίστηκαν με την εμφάνιση πνευμονικής υπέρτασης.
Σε ασθενείς με ενεργό καρκίνο, οι κίνδυνοι υποτροπιάζουσας φλεβικής θρομβοεμβολής και θανάτου από κάθε αιτία δε διέφεραν σημαντικά μεταξύ των υποομάδων με χορήγηση Edoxaban, Rivaroxaban ή Apixaban: Μητρώο COMMAND VTE-2. (Edoxaban, Rivaroxaban, or Apixaban for Cancer-Associated Venous Thromboembolism in the Real World: Insights from the COMMAND VTE Registry-2
https://www.thieme-connect.com/products/ejournals/abstract/10.1055/a-2316-5269 )
Στο Ιαπωνικό μητρώο COMMAND VTE-2, συμμετείχαν 5.197 ασθενείς με οξεία συμπτωματική φλεβική θρομβοεμβολή από 31 κέντρα από τον Ιανουάριο του 2015 έως τον Αύγουστο του 2020. Ο πληθυσμός της μελέτης περιελάμβανε 1.197 ασθενείς με ενεργό καρκίνο, οι οποίοι χωρίστηκαν στην ομάδα της εντοξαμπάνης (643 ασθενείς, 54%), της ριβαροξαμπάνης (297 ασθενείς, 25%) και της απιξαμπάνης (257 ασθενείς, 22%). Η αθροιστική 5ετής επίπτωση της υποτροπιάζουσας φλεβικής θρομβοεμβολής (9,3%, 10,2% και 8,5%, αντίστοιχα, p = 0,82) και όλων των αιτιών (67,5%, 66,8% και 63,8%, αντίστοιχα, p = 0,22) δεν διέφερε μεταξύ των υποομάδων. Η αθροιστική επίπτωση 5ετούς μείζονος και κλινικά σημαντικής αιμορραγίας ήταν σημαντικά χαμηλότερη στην υποομάδα του rivaroxaban από ό,τι στις άλλες υποομάδες (22,6%, 14,0% και 22,8%, p = 0,04 και 37,6%, 26,8% και 38,3%, p: 0,01 αντίστοιχα). Μετά την προσαρμογή για συγχυτικούς παράγοντες, η χρήση ριβαροξαμπάνης συσχετίστηκε με στατιστικά σημαντική μείωση του κινδύνου κλινικά σημαντικής αιμορραγίας (HR: 0,67, 95% CI: 0,48–0,92), χωρίς στατιστικά σημαντική μείσωση του κινδύνου μείζονος αιμορραγίας (HR: 0,65, 95% CI: 0,40–1,01) σε σχέση με την εντοξαμπάνη. Συμπερασματικά, οι κίνδυνοι υποτροπιάζουσας φλεβικής θρομβοεμβολής και θανάτου από κάθε αιτία δεν διέφεραν σημαντικά μεταξύ των υποομάδων της εντοξαμπάνης, της ριβαροξαμπάνης και της απιξαμπάνης. Ωστόσο, ο κίνδυνος εμφάνισης αιμορραγικών συμβάντων μπορεί να διαφέρει, με δυνητικά χαμηλότερο κίνδυνο αιμορραγίας στους ασθενείς που λαμβάνουν ριβαροξαμπάνη.
Η 18μηνη χορήγηση ριβαροξαμπάνης είναι ανώτερη από την 6μηνη χορήγηση όσον αφορά τα υποτροπιάζοντα συμβάντα φλεβικής θρομβοεμβολής σε ασθενείς με καρκίνο και χαμηλού κινδύνου οξεία πνευμονική εμβολή: Μελέτη δοκιμή ONCO PE. (Rivaroxaban for 18 Months Versus 6 Months in Patients With Cancer and Acute Low-Risk Pulmonary Embolism: An Open-Label, Multicenter, Randomized Clinical Trial (ONCO PE Trial)
https://www.ahajournals.org/doi/abs/10.1161/CIRCULATIONAHA.124.072758 )
Σε αυτήν την πολυκεντρική, ανοιχτή, τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη από 32 Ιαπωνικά κέντρα, 179 ασθενείς με καρκίνο και χαμηλό κίνδυνο για οξεία πνευμονική εμβολή (με βάση την απλοποιημένη έκδοση της βαθμολογίας Pulmonary Embolism Severity Index score 1), τυχαιοποιήθηκαν, με αναλογία 1:1, να λάβουν ριβαροξαμπάνη είτε για 18 (89 ασθενείς), είτε για 6 μήνες (89 ασθενείς) (Φεβρουάριος 2021 έως Μάρτιος 2023). Η μέση ηλικία ήταν 65,7 έτη, το 47% των ασθενών ήταν άρρενες και το 12% εμφάνιζε συμπτώματα πνευμονική εμβολής κατά την τυχαιοποίηση. Η υποτροπιάζουσα φλεβική θρομβοεμβολή στους 18 μήνες ορίστηκε ως το πρωτεύον καταληκτικό σημείο της μελέτης, ενώ η μείζονα αιμορραγία στους 18 μήνες (σύμφωνα με τα κριτήρια της International Society on Thrombosis and Hemostasis) ως το κύριο δευτερεύον. Η κύρια υπόθεση ήταν ότι η 18μηνη θεραπεία με ριβαροξαμπάνη θα μπορoύσε να αποδειχθεί ανώτερη από την 6μηνη θεραπεία όσον αφορά την υποτροπιάζουσα φλεβική θρομβοεμβολή στους 18 μήνες. Πέντε από τους 89 ασθενείς (5,6%) στην ομάδα της 18μηνης χορήγησης ριβαροξαμπάνης και 17 από τους 89 (19,1%) στην ομάδα της 6μηνης χορήγησης ριβαροξαμπάνης (OR: 0,25 [95% CI: 0,09–0,72], P=0,01) παρουσίασαν υποτροπιάζουσα φλεβική θρομβοεμβολή στους 18 μήνες. Από αυτούς, 5 ασθενείς παρουσίασαν συμπτωματική φλεβική θρομβοεμβολή, 11 υποτροπιάζουσα πνευμονική εμβολή και 11 ασθενείς παρουσίασαν υποτροπιάζουσα εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση. Μείζονα αιμορραγία στους 18 μήνες εμφανίστηκε σε 7 από τους 89 ασθενείς (7,8 %) στην ομάδα της 18μηνης θεραπείας με ριβαροξαμπάνη και σε 5 από τους 89 ασθενείς (5,6%) στην ομάδα της 6μηνης παρέμβασης (OR: 1,43 [95% CI: 0,44–4,70] P=0,55). Συμπερασματικά, με βάση τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης μελέτης, σε ασθενείς με καρκίνο και χαμηλό κίνδυνο για εμφάνιση οξείας πνευμονικής εμβολής (Pulmonary Embolism Severity Index score 1), η 18μηνη θεραπεία με ριβαροξαμπάνη αποδείχθηκε ανώτερη από την 6μηνη θεραπεία με ριβαροξαμπάνη όσον αφορά την υποτροπιάζουσα φλεβική θρομβοεμβολή.
ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ
Δημήτριος Ρίχτερ
Καρδιολόγος
Διευθυντής Καρδιολογικής Κλινικής, “Ευρωκλινική”Αθηνών
Πρόεδρος Ι.Μ.Ε.Θ.Α.
Δημήτριος Σαγρής
Παθολόγος
Επιμελητής Β’ Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής
Πανεπιστημιακό ΓΝ Λάρισας
Γεν. Γραμματέας Ι.Μ.Ε.Θ.Α.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ
Αναστασία Καραγιαννάκη, MD, MSc
Υποψήφια Διδάκτωρ, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Θεσσαλίας