ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2022
Αγαπητοί φίλοι του ΙΜΕΘΑ,
τον περασμένο Οκτώβριο, όπως και κάθε χρόνο, το ΙΜΕΘΑ, ως ο κύριος επιστημονικός φορέας αποκλειστικά σχετιζόμενος με τη θρόμβωση και την αντιθρομβωτική αγωγή, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Θρόμβωσης στις 13 Οκτωβρίου, διοργάνωσε μία μεγάλης κλίμακας εκστρατεία με στόχο την ενημέρωση του κοινού σχετικά με τη θρόμβωση, την πρόληψη και τη θεραπεία της.
Σε συνεργασία με 13 επιστημονικές εταιρίες οι οποίες σχετίζονται άμεσα με τη θρόμβωση στην Ελλάδα και την Κύπρο πραγματοποιήθηκε η κεντρική συνέντευξη τύπου με συντονιστή τον απερχόμενο Πρόεδρο του ΙΜΕΘΑ, Καθηγητή Αλέξανδρο Τσελέπη και ομιλητές τον Πρόεδρο του ΙΜΕΘΑ, Καθηγητή Μιλτιάδη Ματσάγκα και το μέλος του Δ.Σ. του ΙΜΕΘΑ, Δημήτριο Ρίχτερ.
«Τι μπορεί να συμβεί μέσα σε 37 δευτερόλεπτα..» ήταν το θέμα του τηλεοπτικού μηνύματος που με στόχο την ευαισθητοποίηση του τηλεοπτικού κοινού σχετικά με τη θρόμβωση, το οποίο αναπαράχθηκε σε τριάντα τρεις ειδησεογραφικούς σταθμούς πανελλαδικής και τοπικής εμβέλειας.
Τις τηλεοπτικές συνεντεύξεις των μελών του ΙΜΕΘΑ με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Θρόμβωσης μπορείτε να παρακολουθήσετε στα δύο παρακάτω link:
https://www.ertflix.gr/vod/vod.223973-ugeia-5#.Y24l4BK9xRY.link
https://youtu.be/aC3P589YK3I?t=2
Ξεκινώντας τα διαδικτυακά μαθήματα του ΙΜΕΘΑ, στην προσπάθεια να συνδέσουμε την εργαστηριακή εμπειρία με την κλινική πράξη το πρώτο διαδικτυακό σεμινάριο του Νοεμβρίου είναι αφιερωμένο στη φυσική ανοσία, το Ουδετερόφιλο και την αλληλεπίδραση του με τους μηχανισμούς της θρομβογένεσης.
Η κα Δ. Πανταζή (MSc, PhD, Εργαστηριακό Διδακτικό Προσωπικό (ΕΔΙΠ), Βαθμού Α΄, Ερευνητικό Κέντρο Αθηροθρόμβωσης (ΕΚΑ) / Εργαστήριο Βιοχημείας, Τμήμα Χημείας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων) θα μας εξηγήσει τους μηχανισμούς και την κλινική σημασία των εξωκυττάριων παγίδων των ουδετεροφίλων, οι οποίες φαίνονται να εμπλέκονται στα αρχικά στάδια τόσο της φλεβικής, όπως διαπιστώσαμε και πρόσφατα στην COVID-19, αλλά και στην αρτηριακή αθηροθρόμβωση, ενώ οι σχολιαστές Φ. Μπάρκας (MD, PhD, Visiting Researcher Imperial Centre for Cardiovascular Disease Prevention, Department of Public Health and Primary Care, Faculty of Medicine, Imperial College London, London, UK) και ο Π.Σ. Αδαμίδης (MD, Ειδικευόμενος Ιατρός Εσωτερικής Παθολογίας, Πανεπιστημιακό ΓΝ Ιωαννίνων, Υποψήφιος Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων) θα μας φέρουν τη γνώση αυτή σε κλινικό επίπεδο.
Για την παρακολούθηση του πρώτου webinar το οποίο θα πραγματοποιηθεί στις 24 Νοεμβρίου 2022 (17:00 – 18:00) μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το ακόλουθο link:
https://us06web.zoom.us/meeting/register/tZwufuyprzsiG93nySgvh-Tb_yqJRMwyLquv
Με αφορμή τις κ Κατευθυντήριες γραμμές του American College of Chest Physicians για την περιεγχειρητική διαχείριση της αντιθρομβωτικής αγωγής (Perioperative Management of Antithrombotic Therapy) με κύριους συγγραφείς τους Έλληνες Καθηγητές James Douketis και Alex Spyropoulos, στο δεύτερο webinar του Δεκεμβρίου που θα λάβει χώρα την 6η Δεκεμβρίου (17:00-18:00), θα έχουμε τη χαρά και την τιμή να φιλοξενήσουμε τον Καθηγητή James Douketis, σε ένα διαδραστικό σεμινάριο με τη μορφή συνέντευξης εφ’ όλης της ύλης σχετικά με τη διαχείριση της αντιθρομβωτικής αγωγής στην περιεπεμβατική περίοδο. Το παραπάνω σεμινάριο-συνέντευξη συντονίζει η Καθηγήτρια Αναισθησιολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κα Ελένη Αρναούτογλου, Ειδική Γραμματέας του ΙΜΕΘΑ. Μπορείτε να το παρακολουθήσετε χρησιμοποιώντας το ακόλουθο link:
https://us06web.zoom.us/meeting/register/tZMsceGhrjIuGNQW1KPM2EGWutMKr-Be1APq
Μέσα στον επόμενο μήνα και κοντά στα Χριστούγεννα, στις 22 Δεκεμβρίου (ώρα 17:00-18:00), θα πραγματοποιηθεί επίσης και το 3ο webinar του ΙΜΕΘΑ με τίτλο «Θρομβοεμβολική νόσος και κακοήθεια». Θα έχουμε την τιμή και χαρά να φιλοξενήσουμε τον Καθηγητή κ. Γρηγόρη Γεροτζιάφα, ιδρυτικό μέλος του Ινστιτούτου σε μια συνέντευξη σχετικά με το φλέγον και επίκαιρο θέμα της θρομβοεμβολικής νόσου σε ασθενείς με κακοήθεια και τις νεότερες εξελίξεις γύρω από αυτό. Το παραπάνω σεμινάριο-συνέντευξη συντονίζει ο Καθηγητής Αγγειοχειρουργικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Μιλτιάδης Ματσάγκας, Πρόεδρος του ΙΜΕΘΑ. Μπορείτε να το παρακολουθήσετε χρησιμοποιώντας το ακόλουθο link:
https://us06web.zoom.us/meeting/register/tZItcemqpjMvG9cyx8hCgxp9oivSUfoISmgt
Στο ενημερωτικό δελτίο του ΙΜΕΘΑ για το μήνα Νοέμβριο, συνοψίζονται όπως κάθε μήνα οι σημαντικότερες μελέτες και στον τομέα της θρόμβωσης και της αντιθρομβωτικής αγωγής.
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ-ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΣΦΑΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΩΝ
Διάρκεια τριπλής αντιθρομβωτικής αγωγής σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή και πρόσφατη αγγειοπλαστική. Το μeγάλο debate. (Great Debate: Triple antithrombotic therapy in patients with atrial fibrillation undergoing coronary stenting should be limited to 1 week https://academic.oup.com/eurheartj/article/43/37/3512/6655770 )
Σε μία ενδιαφέρουσα «σύγκρουση» απόψεων σχετικά με τη διάρκεια της τριπλής αντιθρομβωτικής αγωγής σε ασθενείς με ΚΜ και πρόσφατη αγγειοπλαστική μας παρασύρει το τελευταίο τεύχος της ιατρικής ανασκόπησης του European Heart Journal. Διακεκριμένοι επιστήμονες παραθέτουν τις απόψεις τους σχετικά με τη διάρκεια της τριπλής αντιθρομβωτικής αγωγής η οποία σταδιακά μειώνεται από τους 6μήνες έως και μόνο 1 εβδομάδα μετά την αγγειοπλαστική.
Ο χρόνος προθρομβίνης και ο χρόνος ενεργοποιημένης μερικής θρομβοπλαστίνης δεν αναγνωρίζουν επαρκώς ασθενείς με χαμηλά επίπεδα DOAC κατά την προεγχειρητική φάση. (Coagulation assays and direct oral anticoagulant levels among patients having an elective surgery or procedure https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/jth.15901 ).
Με στόχο την αξιολόγηση των λειτουργικών δοκιμασιών πήξης, που χρησιμοποιούνται στην καθ’ ημέρα πράξη κατά την περιεγχειρητική εκτίμηση ασθενών με κολπική μαρμαρυγή μετά τη διακοπή των αμέσως δρώντων από του στόματος αντιπηκτικών (direct oral anticoagulants-DOACs), υπολογίστηκε η ευαισθησία, η ειδικότητα, η θετική προγνωστική αξία (positive predictive value-PPV), η αρνητική προγνωστική αξία (negative predictive value-NPV) και ο θετικός και αρνητικός λόγος πιθανοτήτων (positive likelihood ratio LR+ και negative likelihood ratio LR−) ενός αποτελέσματος εντός φυσιολογικών ορίων προκειμένου να αναγνωρισθούν ασθενείς με επίπεδα DOAC < 30 ng. /ml. Οι λειτουργικές δοκιμασίες του μηχανισμού πήξης κατά την προεγχειρητική φάση εμφάνισαν χαμηλή συσχέτιση με με τα επίπεδα των DOAC, με εξαίρεση τη μέτρια συσχέτιση μεταξύ του χρόνου θρομβίνης (thrombin time -TT) και των συγκεντρώσεων του dabigatran (ρ = 0,68, p < 0,001). Ο χρόνος προθρομβίνης (prothrombin time- PT) και ο χρόνος ενεργοποιημένης μερικής θρομβοπλαστίνης (activated partial thromboplastin time- APTT) χαρακτηρίστηκαν από μέτρια ευαισθησία (78.9% έως 88.2%) και μέτρια θετική προγνωστική αξία (76.4% έως 93.1%), με χαμηλή ωστόσο ειδικότητα (13.2% έως 53.3%) και αρνητική προγνωστική αξία (16.3% έως 30.2 %) και για τα τρία είδη DOAC. Ο φυσιολογικός χρόνος θρομβίνης παρουσίασε 100% ειδικότητα και θετική προγνωστική αξία για τιμές dabigatran < 30 ng/ml. Η φυσιολογική τιμή του APTΤ συσχετίστηκε με τιμές dabigatran <30 ng/ml, εμφανίζοντας στατιστικά σημαντικό θετικό και αρνητικό λόγο πιθανοτήτων [1,671 (95% CI 1.297, 2.154) και 0,395 (95% CI 0.207, 0.751) αντίστοιχα].
Η χορήγηση ασπιρίνης στα πλαίσια πρωτογενούς πρόληψης ίσως ωφελεί ασθενείς άνω των 70 ετών με αυξημένη Lp(α). (Aspirin for Primary Prevention of Cardiovascular Events in Relation to Lipoprotein(a) Genotypes https://www.jacc.org/doi/10.1016/j.jacc.2022.07.027 ).
Σε αυτήν τη μελέτη αξιολογήθηκε εάν η χαμηλή δόση ασπιρίνης στα πλαίσια της πρωτογενούς πρόληψης προσφέρει όφελος σε άτομα με γονότυπους σχετιζόμενους με αυξημένη λιποπρωτεΐνη Lp(α) πλάσματος. Μεταξύ 12.815 άτομα από την τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη ASPREE (ASPirin in Reducing Events in the Elderly), ευρωπαϊκής καταγωγής, ηλικίας ≥70 ετών χωρίς προηγούμενα καρδιαγγειακά συμβάντα, αναγνωρίστηκαν οι ασθενείς με μεταλλάξεις του γονοτύπου rs3798220-C που σχετίζεται με αυξημένη τιμή λιποπρωτεΐνη (α) [Lp(α)] . Κατά τη διάρκεια ενός μέσου χρόνου παρακολούθησης 4,7 ετών (IQR: 3.6-5.7έτη), εμφανίστηκαν 435 μείζονα καρδιαγγειακά συμβάντα (major adverse cardiovascular events: MACE), τα οποία ήταν πιο συχνά μεταξύ ασθενών με μετάλλαξη rs3798220-C (P αλληλεπίδρασης P=0.049). Η ύπαρξη μεταλλάξεων του rs3798220-C συσχετίστηκε με αυξημένο κίνδυνο MACE στην ομάδα εικονικού φαρμάκου (HR: 1.90, 95% CI: 1.11-3.24), αλλά όχι στην ομάδα της ασπιρίνης (HR: 0.54, 95% CI: 0.17-1.70). Μετά από τη διαστρωμάτωση των ασθενών βάσει του Lp(α) genetic risk score (LPA-GRS) των μεταλλάξεων του rs3798220-C, σε σχέση με τους ασθενείς με χαμηλό LPA-GRS, οι ασθενείς με υψηλό LPA-GRS, εμφάνισαν σημαντικά αυξημένο κίνδυνο MACE στην ομάδα εικονικού φαρμάκου (HR:1.70, 95%CI:1.14-2.55), το οποίο όμως δεν παρατηρήθηκε στην ομάδα της ασπιρίνης (HR:1.41, 95%CI:0.90-2.23), χωρίς στατιστικώς σημαντική αλληλεπίδραση. Σε όλους τους συμμετέχοντες, η ασπιρίνη μείωσε το MACE κατά 1,7 συμβάντα ανά 1.000 ανθρωπο-έτη και αύξησε την κλινικώς σημαντική αιμορραγία κατά 1,7 συμβάντα ανά 1.000 ανθρωπο-έτη. Ωστόσο, στις υποομάδες των μεταλλάξεων του μεταφορέα rs3798220-C και του υψηλού σκορ LPA-GRS, η ασπιρίνη μείωσε το MACE κατά 11,4 και 3,3 συμβάντα ανά 1.000 ανθρωπο-έτη αντίστοιχα, χωρίς σημαντικά αυξημένο αιμορραγικό κίνδυνο. Εν κατακλείδι, η χορήγηση ασπιρίνης στα πλαίσια πρωτογενούς πρόληψης δύναται να ωφελήσει ηλικιωμένους ασθενείς με γονότυπους αυξημένης λιποπρωτεΐνης Lp(α).
Η θεραπεία με ΝΟAC σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή και χαμηλό θρομβοεμβολικό κίνδυνο σχετίζονται με σημαντική μείωση του κινδύνου εγκεφαλικού, χωρίς να αυξάνουν τον κίνδυνο αιμορραγίας. (Oral anticoagulants in patients with atrial fibrillation at low stroke risk: a multicentre observational study https://academic.oup.com/eurheartj/article/43/37/3528/6546013 ).
Σε μια πολυκεντρική μελέτη κοόρτης από τη Σουηδία, τη Δανία, τη Νορβηγία και τη Σκωτία όπου συμμετείχαν 59.076 ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή (ΚΜ) και χαμηλό θρομβοεμβολικό κίνδυνο βάσει του CHA2Ds2-VASc score (1 για άνδρες και 2 για γυναίκες) μελετήθηκε ο κίνδυνος ισχαιμικού ΑΕΕ ή μείζονος αιμορραγίας κατά τη διάρκεια της θεραπείας με τα από του στόματος μη σχετιζόμενα με τη βιταμίνη Κ αντιπηκτικά (non-vitamin K antagonist oral anticoagulant NOAC), ανταγωνιστή βιταμίνης Κ (VKA) ή καμία θεραπεία. Σε ασθενείς χωρίς θεραπεία τόσο τα ισχαιμικά ΑΕΕ όσο και οι αιμορραγίες παρατηρήθηκαν 0.7 ασθενείς ανά 100 ανθρωπο-έτη. Σε σχέση με τη μη χορήγηση αντιπηκτικής αγωγής, η θεραπεία με NOAC συσχετίστηκε με σημαντικά μικρότερο κίνδυνο ισχαιμικού ΑΕΕ (HR:0.72, 95%CI:0.56–0.94) χωρίς να αυξάνεται σημαντικά ο κίνδυνος ενδοκράνιας αιμορραγίας (intracranial haemorrhage- ICH) δεν αυξήθηκε (HR:0.84, 95% CI: 0.54–1.30). Η χορήγηση VKA σε σύγκριση με τη μη χορήγηση αντιπηκτικής αγωγής, συσχετίστηκε με μικρότερο κίνδυνο ισχαιμικού ΑΕΕ (HR:0.81, 95% CI:0.59–1.09), αυξάνοντας όμως τον κίνδυνο ICH (HR:1.37, 95% CI:0.88–2.14). Σε σχέση με τα VKA η θεραπεία με NOAC δε μείωσε σημαντικά το κίνδυνο ισχαιμικού ΑΕΕ (HR:0,92, 95% CI:0.70–1.22), ωστόσο συσχετίστηκε με σημαντικά μικρότερο κίνδυνο ICH (HR:0.63, 95% CI:0.42–0.94). Συμπερασματικά, η θεραπεία με νεότερα από του στόματος αντιπηκτικά πιθανώς να σχετίζεται με μείωση του θρομβοεμβολικού κινδύνου χωρίς να αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο ενδοκράνιας αιμορραγίας.
Eνδαγγειακή θρομβεκτομή σε ασθενείς με ισχαιμικό ΑΕΕ λόγω απόφραξης βασικής αρτηρίας.
(Trial of Thrombectomy 6 to 24 Hours after Stroke Due to Basilar-Artery Occlusion https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa2207576?query=recirc_curatedRelated_article και Trial of Endovascular Treatment of Acute Basilar-Artery Occlusion https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa2206317?query=recirc_curatedRelated_article)
Παρά τη σημαντική αποτελεσματικότητα της ενδαγγειακής θρομβεκτομής στην αντιμετώπιση ισχαιμικών ΑΕΕ με απόφραξη των εγγύς τμημάτων της μέσης εγκεφαλικής αρτηρίας, έως και 24 ώρες μετά το εγκεφαλικό, η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια της θρομβεκτομής στην αντιμετώπιση της απόφραξης της βασικής αρτηρίας δεν ήταν γνωστή. Προσφάτως δύο κλινικές μελέτες έδειξαν ότι η θρομβεκτομή σε ισχαιμικό ΑΕΕ από απόφραξη της βασικής αρτηρίας είναι αποτελεσματική και ασφαλής μέχρι και 6 έως 24 ώρες μετά την έναρξη του ισχαιμικού εγκεφαλικού.
Στη μελέτη BAOCHE, 217 ασθενείς ασιατικής καταγωγής με ΑΕΕ βασικής αρτηρίας που παρουσιάστηκαν μεταξύ 6 και 24 ωρών (διάμεσο χρόνος 663 λεπτά) μετά την έναρξη των συμπτωμάτων τυχαιοποιήθηκαν σε αναλογία 1:1 για να λάβουν φαρμακευτική αγωγή σε συνδυασμό με θρομβεκτομή (110 άτομα) ή μόνο φαρμακευτική αγωγή (107 άτομα- ομάδα ελέγχου). Το πρωταρχικό καταληκτικό σημείο βαθμολογίας 0-3 στην κλίμακα νευρολογικού ελλείμματος modified Rankin scale στις 90 ημέρες παρατηρήθηκε σημαντικά πιο συχνά στους ασθενείς που υπεβλήθησαν σε θρομβεκτομή (adjusted rate ratio: 1.81, 95% CI: 1.26-2.60, P<0.001). Συμπτωματική ενδοκράνια αιμορραγία εμφανίστηκε σε 6 από τους 102 ασθενείς (6%) στην ομάδα της θρομβεκτομής και σε 1 από τους 88 (1%) στην ομάδα ελέγχου (risk ratio: 5.18, 95% CI:0.64-42.18). Θάνατος στις 90 ημέρες παρατηρήθηκε σε 31% των ατόμων στο σκέλος της θρομβεκτομής και 42% στην ομάδα ελέγχου (adjusted risk ratio:0.75, 95% CI:0.54-1.04). Ενδοφλέβια θρομβόλυση πραγματοποιήθηκε στο 14% των ασθενών στην ομάδα θρομβεκτομής και στο 21% των ασθενών στην ομάδα ελέγχου.
Στη μελέτη ATTENTION, μία πολυκεντρική, προοπτική, τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη κλινική μελέτη σε 36 κέντρα στην Κίνα 340 ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν σε αναλογία 2:1 (εντός 12 ωρών από τον εκτιμώμενο χρόνο απόφραξης της βασικής αρτηρίας) να λάβουν ενδαγγειακή θρομβεκτομή (226 άτομα) ή την καλύτερη δυνατή ιατρική φροντίδα (114 άτομα- ομάδα ελέγχου). Το πρωταρχικό καταληκτικό σημείο ήταν η καλή λειτουργική κατάσταση στις 90 ημέρες (ορίστηκε ως βαθμολογία 0-3 στην κλίμακα modified Rankin scale)., ενώ τα καταληκτικά σημεία ασφάλειας περιελάμβαναν τη συμπτωματική ενδοκράνια αιμορραγία 24-72 ώρες, το θάνατος στις 90 ημέρες και τις διαδικαστικές επιπλοκές. Η ενδοφλέβια θρομβόλυση χρησιμοποιήθηκε στο 31% των ασθενών στην ομάδα της θρομβεκτομής και στο 34% των ασθενών στην ομάδα ελέγχου. Στην ομάδα της θρομβεκτομής 104 ασθενείς (46%) είχαν καλή λειτουργική κατάσταση στις 90 ημέρες και 26 ασθενείς (23%) στην ομάδα ελέγχου (adjusted rate ratio: 2.06, 95% CI: 1,46- 2,91, P< 0,001). Συμπτωματική ενδοκράνια αιμορραγία παρατηρήθηκε σε 12 ασθενείς (5%) στην ομάδα θρομβεκτομής και σε κανέναν ασθενή (0%) στην ομάδα ελέγχου. Το ποσοστό θανάτου στις 90 ημέρες ήταν 37% στην ομάδα θρομβεκτομής και 55% στην ομάδα ελέγχου (adjusted rate ratio: 0,66, 95% CI:0,52-0,82). Στο 14% των ασθενών στην ομάδα θρομβεκτομής παρατηρήθηκαν διαδικαστικές επιπλοκές (συμπεριλαμβανομένου ενός θανάτου λόγω αρτηριακής διάτρησης).
Η μονοθεραπεία με αναστολείς P2Y12 υπερτερεί της μονοθεραπείας με ασπιρίνη σε ασθενείς με χρόνια κρίσιμη ισχαιμία άκρου. (P2Y12 inhibitor monotherapy is associated with superior outcomes as compared with aspirin monotherapy in chronic limb-threatening ischemia https://www.jvascsurg.org/article/S0741-5214(22)01628-7/fulltext ).
Μεταξύ 11.503 ασθενών από τη βάση δεδομένων Vascular Quality Initiative (PVI) που υποβλήθηκαν σε περιφερική ενδαγγειακή παρέμβαση στα κάτω άκρα (peripheral endovascular intervention- PVI) λόγω χρόνιας κρίσιμης ισχαιμίας του άκρου (chronic limb-threatening ischemia- CLTI), συγκρίθηκε η μονοθεραπεία με ασπιρίνη (ASA), η μονοθεραπεία με P2Y12 και η διπλή αντιαιμοπεταλιακή αγωγή (dual antiplatelet therapy-DAPT) με καταληκτικά σημεία τη διάσωση άκρου (limb salvage- LS), την επιβίωση χωρίς ακρωτηριασμό (amputation-free survival- AFS) και τη συνολική επιβίωση (overall survival-OS). Συνολικά, συμπληρώθηκαν 12.433 καρτέλες PVI για χρόνια κρίσιμη ισχαιμία του άκρου. Κατά τη διάρκεια της διάμεσης παρακολούθησης 1.389 ημερών 12% των ασθενών δεν έλαβαν καμία αντιαιμοπεταλιακή αγωγή, 31% έλαβαν ΑSA, 14% έναν αναστολέα P2Y12 και 43% εξ αυτών έλαβαν DAPT. Σε σχέση με τη μονοθεραπεία με ASA, η μονοθεραπεία με αναστολέα P2Y12 συσχετίστηκε με σημαντικά περισσότερη συνολική επιβίωση (87.8% έναντι 85.5% HR:0.82, 95% CI: 0.68-0.98), επιβίωση χωρίς ακρωτηριασμό (79.6% έναντι 74.8%, HR:0.75, 95% CI: 0.65-0.86) και διάσωση άκρου (89.5% έναντι 86.8%, HR:0.74, 95% CI:0.60-0.91). Η μονοθεραπεία με αναστολέα P2Y12 και η DAPT δεν εμφάνισαν στατιστικά σημαντικές διαφορές σχετικά με τη συνολική επιβίωση (87.8% έναντι 88.9%, HR:0.94, 95% CI:0.77-1.14,) την επιβίωση χωρίς ακρωτηριασμό (79.6% έναντι 81.5%, HR:0.92, 95% CI:0.78-1.07) και τη διάσωση άκρου (91.7% έναντι 89.4, HR:0.80, 95% CI:0.64-1.00). Συμπερασματικά, η μονοθεραπεία με αναστολέα P2Y12 μπορεί πιθανά να χρησιμοποιηθεί αντί της μονοθεραπείας με ασπιρίνη ή της διπλής αντιαιμοπεταλιακής αγωγής σε ασθενείς με χρόνια κρίσιμη ισχαιμία άκρου, ειδικά σε ασθενείς με υψηλό αιμορραγικό κίνδυνο.
ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ
Μιλτιάδης Ματσάγκας
Καθηγητής Αγγειοχειρουργικής
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Πρόεδρος Ι.Μ.Ε.Θ.Α.
Δημήτριος Σαγρής
Παθολόγος
Επιμελητής Β’ Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής
Πανεπιστημιακό ΓΝ Λάρισας
Επιμέλεια κειμένων
Α. Καραγιαννάκη, MD, MSc
Υποψήφια Διδάκτωρ, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Θεσσαλίας