ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΜΑΙΟΥ 2021
9ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΘΡΟΜΒΩΣΗΣ – ΑΝΤΙΘΡΟΜΒΩΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ
Το επετειακό συνέδριο του ΙΜΕΘΑ
Το ΙΜΕΘΑ διοργανώνει το 9ο Πανελλήνιο Συνέδριο Θρόμβωσης – Αντιθρομβωτικής Αγωγής στις 7-9 Οκτωβρίου 2021, στο Βόλο. Το συνέδριο θα έχει επετειακό χαρακτήρα, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 10 χρόνων από την ίδρυση του ΙΜΕΘΑ.
Προθεσμία υποβολής περιλήψεων, 30 Ιουνίου 2021
Ο Πρόεδρος του ΙΜΕΘΑ
Α. Τσελέπης , MD, PhD
Καθηγητής Βιοχημείας-Κλινικής Χημείας,
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ-ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΣΦΑΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΩΝ
Το ΙΜΕΘΑ συνεχίζοντας την on-line ενημέρωση της επιστημονικής κοινότητας ως προς τα νεότερα δεδομένα στο πεδίο της Θρόμβωσης, σας παρουσιάζει συνοπτικά τα αποτελέσματα πρόσφατων δημοσιεύσεων σε έγκριτα διεθνή περιοδικά.
Ασπιρίνη έναντι διπλής αντιαιμοπεταλιακής αγωγής μετά από διακαθετηριακή εμφύτευση αορτικής βαλβίδας: Συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση.(Aspirin Alone Versus Dual Antiplatelet Therapy After Transcatheter Aortic Valve Implantation: A Systematic Review and Patient‐Level Meta‐Analysis https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/JAHA.120.019604)
Σε αυτή τη συστηματική ανασκόπηση, συμπεριλήφθηκαν τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες με συνολικά 1086 ασθενείς. Τα κύρια αποτελέσματα ήταν η θνησιμότητα από όλες τις αιτίες, η σοβαρή ή απειλητική για τη ζωή αιμορραγία, το ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ή το έμφραγμα του μυοκαρδίου (ως πρωτογενές σύνθετο αποτέλεσμα) και τα ίδια, εξαιρουμένης της αιμορραγίας (ως δευτερογενές σύνθετο αποτέλεσμα). Αμφότερα ελέγχθηκαν σε 30 ημέρες και 3 μήνες. Το πρωτογενές σύνθετο αποτέλεσμα παρατηρήθηκε στατιστικώς σημαντικά λιγότερο στην ομάδα της μονοθεραπείας με ασπιρίνη στις 30 ημέρες (10,3% έναντι 14,7%) και στους 3 μήνες (11,0% έναντι 16,5%), σε σύγκριση με την ομάδα της διπλής αντιαιμοπεταλιακής αγωγής. Το δευτερογενές σύνθετο αποτέλεσμα εμφανίστηκε σε 5,5% και 6,6% στις 30 ημέρες και σε 6,9% και 8,5% στους 3 μήνες στην ομάδα της ασπιρίνης, σε σύγκριση με την ομάδα της διπλής αντιαιμοπεταλιακής αγωγής αντίστοιχα. Σε ασθενείς χωρίς ένδειξη για αντιπηκτική αγωγή από του στόματος που υποβάλλονται σε διακαθετηριακή εμφύτευση αορτικής βαλβίδας, η μονοθεραπεία με ασπιρίνη, σε σύγκριση με τη διπλή αντιαιμοπεταλιακή αγωγή, μείωσε σημαντικά το σύνθετο αποτέλεσμα θρομβοεμβολικών και αιμορραγικών συμβάντων, ενώ δεν αύξησε το αποτέλεσμα των θρομβοεμβολικών συμβάντων μετά από διακαθετηριακή εμφύτευση αορτικής βαλβίδας.
Κίνδυνος μείζονος αιμορραγίας από ισχυρούς αντιαιμοπεταλιακούς παράγοντες μετά από οξύ στεφανιαίο συμβάν: Σύγκριση τικαγρελόρης και κλοπιδογρέλης Clopidogrel σε 5116 ασθενείς σε νοσοκομεία της Αγγλίας. (Risk of Major Bleeding With Potent Antiplatelet Agents After an Acute Coronary Event: A Comparison of Ticagrelor and Clopidogrel in 5116 Consecutive Patients in Clinical Practice https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/JAHA.120.019467 )
Σε αυτή τη μελέτη παρατήρησης, συγκρίθηκαν τα επεισόδια μείζονος αιμορραγίας, οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου (ΟΕΜ) και θνησιμότητας όλων των αιτιών σε ένα έτος σε ασθενείς με οξύ στεφανιαίο σύνδρομο που έλαβαν κλοπιδογρέλη (n=2491 μεταξύ 2011 και 2013) και τικαγρελόρη (n=2625 μεταξύ 2012 και 2015) σε πέντε νοσοκομεία της Αγγλίας. Τα αιμορραγικά συμβάντα κατηγοριοποιήθηκαν με τα κριτήρια Bleeding Academic Research Consortium 3 έως 5 και τα κριτήρια PLATO (Platelet Inhibition and Patient Outcome) και τα επεισόδια ΟΕΜ από τον Third Universal Definition. Η μέση ηλικία ήταν 68 χρόνια και το 34% των ασθενών ήταν γυναίκες. Το 39% υποβλήθηκε σε διαδερμική στεφανιογραφία και το 13% σε αορτοστεφανιαία παράκαμψη. Δεν παρατηρήθηκε στατιστικώς σημαντική διαφορά στην μείζονα αιμορραγία για την τικαγρελόρη, σε σύγκριση με την κλοπιδογρέλη εκτός από την υποομάδα δεν υποβλήθηκε σε αορτοστεφανιαία παράκαμψη (n = 4464) και στην οποία η αιμορραγία ήταν συχνότερη με τη χρήση της τικαγρελόρης. Επίσης, δεν υπήρχε στατιστικώς σημαντική διαφορά στην παρουσία ΟΕΜ. Η θνησιμότητα ήταν υψηλότερη στην ομάδα της κλοπιδογρέλης, αλλά όχι μετά από προσαρμογή, όπως συνέβη και για το ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Το όφελος από τη χρήσης της τικαγρελόρης που αποδεικνύεται σε έναν πληθυσμό κλινικών μελετών είναι δυνατόν να μην παρατηρηθεί στον ευρύτερο πληθυσμό που αντιμετωπίζεται στην κλινική πρακτική.
Η χρήση αντιπηκτικής αγωγής προ της νοσηλείας αποτελεί έναν ενδεχόμενο προστατευτικό παράγοντα για τη νόσο COVID‐19: Πληροφορίες από μια Γαλλική πολυκεντρική μελέτη κοόρτης. (Anticoagulation Before Hospitalization Is a Potential Protective Factor for COVID‐19: Insight From a French Multicenter Cohort Study https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/JAHA.120.018624 )
Σε αυτήν την πολυκεντρική προοπτική μελέτη κοόρτης, συμμετείχαν 2878 ασθενείς με νόσο COVID‐19 που αρχικά εισήχθησαν σε ιατρικούς θαλάμους 24 Γαλλικών νοσοκομείων από τις 26 Φεβρουαρίου έως τις 20 Απριλίου 2020. Μεταξύ αυτών, 382 ασθενείς (13,2%) έλαβαν αντιπηκτική αγωγή από του στόματος προ της νοσηλείας. Κατόπιν προσαρμογής, η αντιπηκτική αγωγή προ της νοσηλείας συσχετίστηκε με καλύτερη πρόγνωση με αναλογία κινδύνου 0,70. Οι αναλύσεις που πραγματοποιήθηκαν με τη χρήση της propensity score matching επιβεβαίωσαν ότι η αντιπηκτική αγωγή προ της νοσηλείας συσχετίστηκε με καλύτερη πρόγνωση για εισαγωγή σε μονάδα εντατικής θεραπείας και για σύνθετα κριτήρια εισαγωγής σε μονάδα εντατικής θεραπείας ή θανάτου. Αντίθετα, η θεραπευτική ή προφυλακτική χαμηλής ή υψηλής δόσης αντιπηκτική αγωγή με έναρξη κατά τη διάρκεια της νοσηλείας δε συσχετίστηκε με κανένα από τα ανωτέρω αποτελέσματα. Η αντιπηκτική αγωγή που χρησιμοποιήθηκε προ της νοσηλείας σε ιατρικούς θαλάμους συσχετίστηκε με καλύτερη πρόγνωση, σε αντίθεση με την αντιπηκτική αγωγή που ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της νοσηλείας. Επομένως, συνάγεται ότι η αντιπηκτική αγωγή που εισήχθη στην πρώιμη νόσο θα μπορούσε να αποτρέψει καλύτερα τις διαταραχές της πηκτικότητας και της λειτουργίας του ενδοθηλίου που σχετίζονται με τη νόσο COVID‐19 και να οδηγήσει σε καλύτερη πρόγνωση.
Καθοδηγούμενη έναντι τυπικής αντιαιμοπεταλιακής αγωγής σε ασθενείς που υποβάλλονται σε διαδερμική στεφανιαία παρέμβαση: συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση. (Guided versus standard antiplatelet therapy in patients undergoing percutaneous coronary intervention: a systematic review and meta-analysis https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(21)00533-X/fulltext)
Για αυτήν τη συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση, από τις 20 Αυγούστου έως τις 25 Οκτωβρίου 2020, αναζητήθηκαν οι βάσεις δεδομένων MEDLINE (μέσω PubMed), Cochrane, Embase και WebofScience για τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες κλινικές μελέτες και μελέτες παρατήρησης που συνέκριναν την καθοδηγούμενη αντιαιμοπεταλιακή αγωγή (με εργαστηριακή διερεύνηση της λειτουργικότητας των αιμοπεταλίων; platelet function testing ή γενετικό έλεγχο), έναντι τυπικής αντιαιμοπεταλιακής αγωγής σε ασθενείς που υποβάλλονται σεδιαδερμική στεφανιαία παρέμβαση. Συμπεριλήφθηκε η λειτουργικότητα των αιμοπεταλίων ή ο γενετικός έλεγχος επειδή αντιπροσωπεύουν τα πιο συνηθισμένα εργαλεία για καθοδηγούμενη αντιαιμοπεταλιακή αγωγή. Η καθοδηγούμενη αντιαιμοπεταλιακή αγωγή θα μπορούσε να περιλαμβάνει την κλιμάκωση (αλλαγή από κλοπιδογρέλη σε πρασουγρέλη, τικαγρελόρη, ή κλοπιδογρέλη διπλής δόσης, ή προσθήκη σιλοσταζόλης) ή απο-κλιμάκωσης (δηλαδή, μετάβαση από πρασουγρέλη ή τικαγρελόρη σε κλοπιδογρέλη) Πρωτογενή τελικά σημεία ήταν τα κύρια καρδιαγγειακά συμβάντα (όπως ορίζονταν από την εκάστοτε μελέτη) και οποιαδήποτε αιμορραγία, ενώ δευτερεύοντα τελικά σημεία ήταν ο θάνατος (όλων των αιτιών), ο καρδιαγγειακός θάνατος, το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, το ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, η συγκεκριμένη ή πιθανή θρόμβωση του στεντ και η μεγάλη και μικρή αιμορραγία. Η ανάλυση περιελάμβανε 11 τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες κλινικές μελέτες και τρεις μελέτες παρατήρησης με δεδομένα για 20.773 ασθενείς. Σε σύγκριση με την τυπική θεραπεία, η καθοδηγούμενη επιλογή της αντιαιμοπεταλιακής θεραπείας συσχετίστηκε με μείωση των σοβαρών ανεπιθύμητων καρδιαγγειακών επεισοδίων και μειωμένη αιμορραγία, αν και όχι στατιστικά σημαντική. Ο καρδιαγγειακός θάνατος, το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, η θρόμβωση των stent, το ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και η ελάσσονα αιμορραγία μειώθηκαν με την καθοδηγούμενη θεραπεία, σε σύγκριση με την τυπική θεραπεία. Οι κίνδυνοι θανάτου όλων των αιτιών και μείζονος αιμορραγίας δεν διέφεραν μεταξύ κατευθυνόμενων και τυπικών θεραπευτικών προσεγγίσεων.
ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ
Γ. Ντάιος, MD, PhD
Αν. Καθηγητής Παθολογίας, Παθολογική Κλινική, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Γεν. Γραμματέας του ΙΜΕΘΑ
Επιμέλεια κειμένων
Α. Καραγιαννάκη , MD
Υποψήφια Διδάκτωρ, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Θεσσαλίας