ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ
ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2023
Αγαπητοί φίλοι του ΙΜΕΘΑ,
Συνεχίζει και φέτος ο πολύ επιτυχημένος εκπαιδευτικός θεσμός του ινστιτούτου «Webinars 2023-2024 Excellence in Thrombosis» με πληθώρα πολύ χρήσιμων κλινικά και εκπαιδευτικά θεμάτων που αφορούν πτυχές της θρόμβωσης.
Στις 16 Νοεμβρίου 2023 παρακολουθήσαμε το 2ο Διαδικτυακό Σεμινάριο των Webinars 2023-2024 “Excellence in Thrombosis”, με τίτλο: «Θρόμβωση που σχετίζεται με καρκίνο (Cancer Associated Thrombosis-CAT). Αλληλεπιδράσεις αντικαρκινικών και αντιθρομβωτικών φαρμάκων: Παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί και κλινική σημασία» με συντονιστές την κ Δ. Πανταζή, Χημικό και Eργαστηριακό Διδακτικό Προσωπικό (ΕΔΙΠ), Bαθμού Α ́ από το Ερευνητικό Κέντρο Αθηροθρόμβωσης (ΕΚΑ) / Εργαστήριο Βιοχημείας του Πανεπιστήμιου Ιωαννίνων και τον κ Κ. Παππά Καρδιολόγο, Διευθυντή ΕΣΥ από την Β ́ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική του Πανεπιστημιακού ΓΝ Ιωαννίνων. Η κα Πανταζή ανέλυσε τους «παράγοντες κινδύνου και τους υποκείμενους μηχανισμούς της θρόμβωσης που σχετίζονται με καρκίνο (CAT)» και ο κος Τσουκαλάς Παθολόγος – Ογκολόγος και Αν. Διευθυντής της Ογκολογικής Κλινικής 401 ΓΣΝ Αθηνών ανέπτυξε τις «αλληλεπιδράσεις αντικαρκινικών και αντιθρομβωτικών φαρμάκων».
Την ενδιαφέρουσα διαδικτυακή συζήτηση συμπλήρωσε η ανάπτυξη κλινικών περιπτώσεων ασθενών με νεοπλασία και θρόμβωση από τον κ. Κ. Παππά Καρδιολόγο και Διευθυντή ΕΣΥ στην Β’ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική του Πανεπιστημιακού ΓΝ Ιωαννίνων και την κ. Μ. Γερολατσίτη Ειδ. Παθολόγο – Ογκολόγο του Πανεπιστημιακού ΓΝ Ιωαννίνων, ενώ τη συζήτηση και τα επιμέρους πολύ ενδιαφέροντα ζητήματα σχολίασε ο Καθηγητής κ. Γρηγόρης Γεροτζιάφας, Professor of Hematology – Hemostasis, Faculty of Medicine, University Pierre et Marie Courie Paris, France.
Το προηγούμενο διαδικτυακό σεμινάριο μπορείτε να το βρείτε στο link:
https://www.youtube.com/watch?v=rwWy9qisBX0
Αναμένουμε με μεγάλο ενδιαφέρον στις 14 Δεκεμβριου 2023 (17:00 – 18:00) το 3ο Διαδικτυακό Σεμινάριο των Webinars 2023-2024 “Excellence in Thrombosis”, με τίτλο: «Αντιθρομβωτική αγωγή στη νόσο καρωτίδων».
Τη συζήτηση συντονίζει ο Καθηγητής κ. Ι. Κακίσης από την Αγγειοχειρουργική Κλινική Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ του Πανεπιστημιακού ΓΝ «ΑΤΤΙΚΟΝ». Ο κ. Κ. Αντωνόπουλος Επιμελητής Α ́από την Αγγειοχειρουργική Κλινική του Πανεπιστημιακού ΓΝ «ΑΤΤΙΚΟΝ» θα αναπτύξει πτυχές της ασυμπτωματικής καρωτιδικής στένωσης, ενώ την συμπτωματική καρωτιδική στένωση θα παρουσιάσει ο κ. Κ. Μουλακάκης Αναπληρωτής Καθηγητής Αγγειοχειρουργικής από την Αγγειοχειρουργική Κλινική του Πανεπιστημιακού ΓΝ Πατρών. Τέλος η διαχείριση και χειρουργική αντιμετώπιση της καρωτιδικής νόσου σε ασθενείς υπο αντιπηκτική αγωγή θα αναπτυχθεί από τον συντονιστή της συζήτησης Καθηγητή κ. Ι. Κακίση.
Για να εγγραφείτε και να παρακολουθήσετε το διαδικτυακό σεμινάριο, πατήστε εδώ
Στο ενημερωτικό δελτίο του ΙΜΕΘΑ, συνοψίζονται όπως κάθε μήνα οι σημαντικότερες μελέτες και στον τομέα της θρόμβωσης και της αντιθρομβωτικής αγωγής.
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ-ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΣΦΑΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΩΝ
O αποκλεισμός του ωτίου του αριστερού κόλπου σχετίζεται με παρόμοιο κίνδυνο θνησιμότητας από όλες τις αιτίες, οξέος ισχαιμικού αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου και μείζονος αιμορραγίας, σε σύγκριση με την αλλαγή του από του στόματος αντιπηκτικού. (Clinical Outcomes of Left Atrial Appendage Occlusion Versus Switch of Direct Oral Anticoagulant in Atrial Fibrillation: A Territory‐Wide Retrospective Analysis)
https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/JAHA.123.029421
Σε αυτήν τη μελέτη κοόρτης, σε 2.350 ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή συγκρίθηκε αποκλεισμός του ωτίου του αριστερού κόλπου (Left atrial appendage occlusion-LAAO) (874 ασθενείς με ή χωρίς προηγούμενη αντιπηκτική αγωγή) με την αλλαγή από ένα DOAC σε άλλο (1.476 ασθενείς) μετά από αντιστοίχιση των ασθενών 1:2 βάσει των κλινικών χαρακτηριστικών (propensity score matching). Η πρωτογενής έκβαση περιελάμβανε τη θνησιμότητα από όλες τις αιτίες, το οξύ ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και τη μείζονα αιμορραγία. Μετά από μέση παρακολούθηση 1.052 ± 694 ημερών, η πρωτογενής έκβαση παρατηρήθηκε σε 215 ασθενείς (24,6%) στην ομάδα LAAO και σε 335 ασθενείς (22,7%) στην ομάδα αλλαγής DOAC (HR: 0,94 95 % CI: 0,80-1,12 P=0,516). Στην ομάδα LAAO παρατηρήθηκε χαμηλότερη θνησιμότητα από όλες τις αιτίες (HR: 0,49, 95% CI: 0,39–0,60 P<0,001) και καρδιαγγειακή θνησιμότητα (HR:0,49 95% CI:0,32–0,73 P<0,001), ενώ δεν παρατηρήθηκε διαφορά στον κίνδυνο εμφάνισης οξέος ισχαιμικού αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου (HR: 0,83 95% CI: 0,63–1,10 P=0,194). Ο κίνδυνος μείζονος αιμορραγίας ήταν παρόμοιος συνολικά (HR: 1,18 95% CI: 0,94–1,48 P=0,150), αλλά χαμηλότερος στην ομάδα LAAO μετά από 6 μήνες (HR: 0,71 95% CI: 0,51–0,97 P =0,032). Συμπερασματικά, σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή, ο αποκλεισμός του ωτίου του αριστερού κόλπου συσχετίστηκε με παρόμοιο κίνδυνο εμφάνισης του συνδυαστικού καταληκτικού σημείου θνησιμότητας από όλες τις αιτίες, οξέος ισχαιμικού αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου και μείζονος αιμορραγίας, σε σύγκριση με την αλλαγή αντιπηκτικού φαρμάκου. Ο κίνδυνος καρδιαγγειακής θνησιμότητας και θνησιμότητας από όλες τις αιτίες ήταν χαμηλότερος στους ασθενείς που υπεβλήθησαν σε αποκλεισμό του ωτίου του αριστερού κόλπου.
Η από του στόματος αντιπηκτική αγωγή μειώνει τον κίνδυνο μειζόνων ισχαιμικών καρδιαγγειακών συμβάντων: COCROACH προοπτική, μετα-ανάλυση δεδομένων τυχαιοποιημένων μελετών. (Effects of oral anticoagulation in people with atrial fibrillation after spontaneous intracranial haemorrhage (COCROACH): prospective, individual participant data meta-analysis of randomised trials)
https://www.thelancet.com/journals/laneur/article/PIIS1474-4422(23)00315-0/fulltext
Σε αυτήν τη μετα-ανάλυση ατομικών δεδομένων από τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες, συμπεριλήφθηκαν 412 συμμετέχοντες (310 [75%] ηλικίας 75 ετών και άνω, 249 [60%] με βαθμολογία CHA2DS2-VASc ≤4 και 163 [40%] με CHA2DS2-VASc βαθμολογία >4) με αυτόματη ενδοκράνια αιμορραγία και κολπική μαρμαρυγή στους οποίους είτε χορηγήθηκε οποιαδήποτε από του στόματος αντιπηκτική αγωγή, είτε αποφεύχθηκε η χορήγηση της (π.χ. εικονικό φάρμακο, open control, άλλος αντιθρομβωτικός παράγοντας ή άλλη παρέμβαση για την πρόληψη σοβαρών ανεπιθύμητων καρδιαγγειακών συμβάντων). Η πρωτογενής έκβαση ήταν οποιοδήποτε αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ή καρδιαγγειακός θάνατος. Η παρέμβαση ήταν ένα μη σχετιζόμενο με τη βιταμίνη Κ από του στόματος αντιπηκτικό σε 209 από τους 212 συμμετέχοντες (99%) που έλαβαν αντιπηκτική αγωγή, ενώ στην ομάδα των ασθενών που δεν έλαβε αντιπηκτική αγωγή 67 από τους 200 συμμετέχοντες (33%) έλαβαν αντιαιμοπεταλικό φάρμακο. Η πρωτογενής έκβαση παρατηρήθηκε σε 29 (14%) στην ομάδα που έλαβε αντιπηκτική αγωγή, έναντι 43 (22%), στην ομάδα των ασθενών που δεν έλαβαν από του στόματος αντιπηκτική αγωγή (HR: 0,68 95% CI: 0,42–1,10 Ι2=0%). Η από του στόματος αντιπηκτική αγωγή μείωσε τον κίνδυνο μειζόνων ισχαιμικών καρδιαγγειακών συμβάντων (9 [4%], έναντι 38 [19%] HR: 0,27 95% CI:0,13–0,56 I2=0% ). Δεν παρατηρήθηκε στατιστικώς σημαντική αύξηση στα μείζονα αιμορραγικά καρδιαγγειακά συμβάντα (15 [7%], έναντι 9 [5%] HR: 1,80 95% CI: 0,77–4,21 I2=0% ), στον θάνατο οποιαδήποτε αιτιολογίας (38 [18%], έναντι 29 [15%] 1,29 [0,78–2,11] I2=50%). Συμπερασματικά, η από του στόματος αντιπηκτική αγωγή για ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή και ενδοκράνια αιμορραγία, μείωσε τον κίνδυνο μειζόνων ισχαιμικών καρδιαγγειακών συμβάντων, ωστόσο δεν παρατηρήθηκε σημαντική διαφορά στην πρωτογενή έκβαση του συνδυαστικού καταληκτικού σημείου οποιουδήποτε αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου ή καρδιαγγειακού θανάτου.
O αποκλεισμός του ωτίου του αριστερού κόλπου μειώνει τα ποσοστά θρομβοεμβολής ανεξάρτητα από την από του στόματος χορήγηση αντιπηκτικής αγωγής: Μελέτη LAAOS III. (Oral Anticoagulation Use and Left Atrial Appendage Occlusion in LAAOS III)
https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/CIRCULATIONAHA.122.060315
Στην παρούσα κλινική μελέτη κατά το εξιτήριο από το νοσοκομείο, 3.027 ασθενείς (63,5%) έλαβαν ανταγωνιστή της βιταμίνης Κ και 879 ασθενείς (18,5%) έλαβαν μη σχετιζόμενο με τη βιταμίνη Κ από του στόματος αντιπηκτικό. Συνολικά, 2.887 ασθενείς (60,5%) ελάμβαναν σταθερά από του στόματος αντιπηκτική αγωγή κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης, 1.401 ασθενείς (29,4%) ήταν υπο αγωγή σε ορισμένες επισκέψεις και 472 ασθενείς (9,9%) δεν έλαβαν ποτέ αντιπηκτική αγωγή από του στόματος. Η επίδραση του αποκλεισμού του ωτίου του αριστερού κόλπου στον κίνδυνο ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου/συστηματικής εμβολής ήταν αντίστοιχη και στις τρεις ομάδες: HR: 0,70 (95% CI:0,51-0,96), 0,63 (95% CI:0,43-0,94) και 0,76 (95% CI: 0,32–1,79) (Pinteraction=0,88) . Ένα προσαρμοσμένο μοντέλο αναλογικών κινδύνων με χρήση της από του στόματος αντιπηκτικής θεραπείας ως εξαρτώμενη από το χρόνο μεταβλητή έδειξε ότι σε ασθενείς που υποβάλλονται σε αποκλεισμό του ωτίου του αριστερού κόλπου η μείωση του ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου/ συστηματικής εμβολής ήταν παρόμοια είτε ελάμβαναν αντιπηκτική αγωγή από του στόματος είτε όχι. Συμπερασματικά, το όφελος από τον αποκλεισμό του ωτίου του αριστερού κόλπου ήταν σταθερό είτε οι ασθενείς ελάμβαναν αντιπηκτική αγωγή από του στόματος είτε όχι. Η σύγκλειση του αριστερού ωτίου μειώνει τα ποσοστά θρομβοεμβολής σε ασθενείς, ανεξάρτητα από τη χρήση από του στόματος αντιπηκτικής αγωγής.
ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ
Μιλτιάδης Ματσάγκας
Καθηγητής Αγγειοχειρουργικής
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Πρόεδρος Ι.Μ.Ε.Θ.Α.
Δημήτριος Σαγρής
Παθολόγος
Επιμελητής Β’ Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής
Πανεπιστημιακό ΓΝ Λάρισας
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ
Αναστασία Καραγιαννάκη, MD, MSc
Υποψήφια Διδάκτωρ, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Θεσσαλίας